Sosyal Yardım Katogorileri
Hangi Kurumlar Sosyal Yardım Verir ?
Sosyal yardımlar, devletin veya sivil toplum kuruluşlarının, yoksulluk, hastalık, işsizlik, engellilik gibi nedenlerle geçim sıkıntısı çeken veya sosyal haklardan yeterince yararlanamayan vatandaşlara sağladığı maddi veya ayni desteklerdir. Sosyal yardımların amacı, insan onuruna yakışır bir yaşam standardı sağlamak, sosyal adaleti güçlendirmek ve toplumsal dayanışmayı artırmaktır.
Sosyal yardımların türleri ve kapsamı ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Gelir desteği: Aylık veya düzenli aralıklarla verilen nakdi yardımlardır. Örneğin, yaşlılık, dul ve yetim aylığı, engelli maaşı, işsizlik sigortası gibi.
- Gıda yardımı: Yiyecek paketleri, kumanya kartları, süt tozu, bebek maması gibi gıda maddelerinin dağıtılmasıdır. Örneğin, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) tarafından verilen gıda yardımı, Kızılay’ın afetzedelere sağladığı gıda yardımı gibi.
- Barınma yardımı: Kiraya katkı, kira ödeme desteği, konut edindirme yardımı, barınma hizmetleri gibi konutla ilgili yardımlardır. Örneğin, Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından verilen sosyal konutlar, belediyelerin yaptığı gecekondu dönüşüm projeleri gibi.
- Eğitim yardımı: Okul masraflarına katkı, burs, öğrenim kredisi, kitap ve kırtasiye yardımı, üniforma yardımı gibi eğitimle ilgili yardımlardır. Örneğin, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) verdiği eğitim bursu ve öğrenim kredisi, Türkiye Diyanet Vakfı’nın (TDV) verdiği burslar gibi.
- Sağlık yardımı: Sağlık harcamalarına katkı, ilaç yardımı, tıbbi malzeme yardımı, tedavi masrafları karşılama gibi sağlıkla ilgili yardımlardır. Örneğin, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) verdiği sağlık sigortası ve ilaç indirimi, Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin (TYC) verdiği bağımlılık tedavisi desteği gibi.
- Giyim yardımı: Kışlık veya yazlık giysi paketleri, ayakkabı yardımı, battaniye yardımı gibi giyimle ilgili yardımlardır. Örneğin, Lösemili Çocuklar Vakfı’nın (LÖSEV) verdiği giyim yardımı, Türk Hava Kurumu’nun (THK) verdiği battaniye yardımı gibi.
- Yakacak yardımı: Kömür, odun, doğalgaz desteği gibi yakacakla ilgili yardımlardır. Örneğin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (ETKB) verdiği kömür dağıtımı, belediyelerin verdiği doğalgaz desteği gibi.
- Diğer sosyal hizmetler: Psikolojik danışmanlık, sosyal çalışma, meslek edindirme kursları, kültürel ve sportif faaliyetler gibi sosyal hayata katılımı destekleyen hizmetlerdir. Örneğin, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın (ASHB) verdiği aile danışmanlığı ve sosyal çalışma hizmetleri, Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verdiği meslek edindirme kursları gibi.
Sosyal yardımların faydaları arasında şunlar sayılabilir:
- Yoksulluğu azaltmak ve gelir dağılımını iyileştirmek
- Sosyal dışlanmayı önlemek ve sosyal uyumu sağlamak
- Bireylerin ve ailelerin yaşam kalitesini yükseltmek
- Toplumsal sorumluluk bilincini geliştirmek
- Ekonomik büyümeye ve istihdama katkı sağlamak
Sosyal yardımların etkinliği ve verimliliği ise şu faktörlere bağlıdır:
- Sosyal yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması ve kaynakların adil dağıtılması
- Sosyal yardımların sürekliliği, düzenliliği ve yeterliliği
- Sosyal yardımların denetimi, izlenmesi ve değerlendirilmesi
- Sosyal yardımların koordinasyonu, işbirliği ve paydaş katılımı
- Sosyal yardımların hedefleri, kriterleri ve standartları
Sosyal yardımlar, insan haklarına dayalı bir sosyal politika anlayışının gereğidir. Sosyal yardımlar, sadece bireylerin ve ailelerin değil, toplumun ve devletin de yararınadır. Sosyal yardımlar, sosyal devlet ilkesinin hayata geçirilmesinin önemli bir aracıdır.